Orkide Sulama

Evde yetiştirdiğimiz orkideler tropik ve yarı tropik ormanlar da ağaç üzerlerin de kökleri havayla temas edecek şekilde yaşamaktadır. Kökler o kadar gelişmiştir ki hava neminden faydalanabilir ve zaman zaman yağan yağmuru emip içerisindeki besinleri alabilecek yapıdadır. Sık yapılan hata bu koşullar düşünüldüğün de orkidenin sık sık sulanma ve yüksek su ihtiyacı olduğunun zannedilmesidir. Oysa kökler gün için de çoğunlukla kurudur.

Orkide sulama kendi başına bir sanattır. Eğer bir orkide hastalanmışsa büyük ihtimalle yanlış sulamadan kaynaklanmıştır. Orkide sulama diğer ev çiçeklerini sulamaya benzemez. Bu sebeple yapılması gereken şey bitkinin yaşam koşullarına uygun sulama mantığını kavramaktır.

Orkide nasıl sulanır?

Daldırma yöntemi; Bu yöntem de suyun kök boğazını geçmesine izin vermeden saksı kova içerisine daldırılır. Tüm saksı materyali ıslanana kadar bekletilir. Sudan çıkarılan saksı, suyu süzülerek yerine kaldırılır. Eğer bir süre sonra saksı altlığın da su birikirse dökülür. Bu yöntem pratik ve kullanışlıdır ancak orkideleriniz de her hangi bir hastalık görülürse tek kovadan yapılan sulamalar da hastalığın diğer bitkilere sıçraması kaçınılmazdır.

Dökme sulama; Bu yöntem musluk altın da veya sulama kabıyla üstten sulama yöntemidir. Orkide sulama da genel kabul görmüş bir kural saksı harcı tamamen ıslanana kadar sulamaktır. Bu nedenle dökme sulama da bol suya ihtiyaç vardır. Eğer su kaynağınız orkideler için uygunsa çeşme altına tutarak sulama yapabilirsiniz.

Ne zaman sulama yapmalıyım?

Saksı ağırlığı ölçülerek sulama zamanı tespit edilebilir. Bu yöntem de önce suya doyurulmuş saksı ağırlığı not edilir. İlerleyen günler de bir kaç gün arayla tekrar saksı ağırlığı ölçülür.  Baş parmağınızı 1. boğumuna kadar saksı harcına soktuğunuz da eğer saksı harcı kurumuşsa sulama vakti gelmiş demektir bu ağırlık not edilerek ileri de yapılacak sulamalar da yalnızca saksı ağırlığı ölçülerek sulama zamanı tespit edilir. Aslın da sulama zamanı tespit etmede en iyi yöntem baş parmak yöntemidir. Ancak sürekli eller kirlendiği için biraz zahmetli olur. Özellikle ofiste orkide bakımı yapanlar için en uygun yöntem kurşun kalem yöntemidir. Bu yöntemde dışı boyalı, cilalı olmayan tahta kurşun kalem 2,5-3 cm kadar saksı harcının tam merkezine yakın yere batırılır. Zaman zaman kalemin ucu çıkarılıp kontrol edilir. Eğer kalem ucu kurumuşsa sulama yapılır.

Orkide kökleri her zaman nemli olmayı sevmez. Zaman zaman hafif kuruma ihtiyaçları vardır. Bu nedenle sulama zamanını tespit etmek orkideler için hayati önem taşır.

Sulama yaparken nelere dikkat etmeliyim?

Akşam sulamaları bakteriyel ve mantari hastalıklara davet gibidir. Bu nedenle sulama sabah veya öğle saatlerin de yapılmalıdır.

Sulama kök boğazını geçmeyecek şekilde yapılmalı yaprak aralarına su kaçırılmamalıdır. Eğer su kaçarsa kağıt mendille emdirilerek alınmalıdır.

Saksı altlığın da su kalmamasına dikkat edilmelidir.

Hastalıklı bitkiler varsa daldırma yöntemiyle sulama kesinlikle yapılmamalıdır.

Sulama suyu orkidenin bulunduğu ortamla aynı sıcaklıkta olmalıdır.

Ne sıklıkla sulama yapmalıyım?

Dünyanın en geniş çiçekli bitki ailesi için bu sorunun tek bir cevabı ne yazık ki yoktur. Cattleya gibi bazı orkide türleri kurumayı severler, paphiopedilum, phalaenopsis gibi orkide türleri ise her zaman biraz nemli kalmayı severler. Orkide türü yanın da bir çok değişik faktör sulama sıklığını etkiler.

Saksı Türü
Orkide bakımında toprak veya plastik saksılar kullanılabilir. Plastik saksılar yukarıdan aşağı doğru yavaş yavaş kururlar. Saksı üzeri kuru olsa dahi saksı merkezi nemli kalabilir. Bu nedenle daha seyrek sulanmalıdır.
Toprak saksılar gözenekli yapısı sayesin de çevreyle etkileşim halindedir. Plastik saksılara göre daha dengeli ancak daha hızlı kuruma yaparlar. Bu nedenle daha sık sulanmaları gerekir.

Saksı Harcı
Saksı harcı karışımına göre sulama sıklığı çok farklılık gösterebilir. Sphagnum yosunu gibi yüksek su tutucu bir malzeme veya ince taneli saksı harcı kullanılıyorsa seyrek sulama yapılmalıdır. Ağaç kabukları ve iri taneli saksı harçları çabuk kururlar bu sebeple daha sık sulanmaları gerekir.

Çevre
Buharlaşma hızı sulama sıklığını önemli ölçüde etkiler. Nemli yerler de, serin ve durgun havalar da buharlaşma yavaş olacağından seyrek sulama, kuru ortamlar da, sıcak havalar da ve hava sirkülasyonu olan yerler de kuruma çabuk olacağından sık sulama yapılmalıdır.

Ülkemiz orkide yetiştiricilerinin hem fikir olduğu sulama sıklığı; yazın hafta da 2-3 kez, kışın hafta da 1 veya 10 günde bir şeklindedir. Yukarda geniş anlatımı yapıldığı üzere kesin tarifin olmadığını vurgulamakta fayda var. Genel sulama sıklığını vermekte ki amaç olası yanlışlıklardan korumaktır.

Sulama suyu nasıl olmalıdır?

Orkideler su ihtiyacını süngerimsi kökleri sayesin de hava neminden ve yağmurdan karşılarlar. Yağmurun yapısı incelendiğin de içerisin de yer yüzünden havalanan toz zerrecikleri, çeşitli mineraller ve polenler bulunur, toplam çözünmüş madde miktarı (EC) çok azdır. Bu koşullar düşünüldüğün de sulama suyu çok az tuz içermelidir. Yani sulama suyumuzun EC değeri düşük olmalıdır.

Toplam çözünmüş madde miktarı (Yaklaşık değerlerdir)
Şebeke suyu 0,5-0,7 ms/cm
Kaynak suyu 0,25 ms/cm ( Şişe suların üzerinde EC olarak yazar )
Yağmur suyu 0,02-0,1 ms/cm

Sulama da kullanılabilecek sular

1. Yağmur suyu
2. Kaynak suları
3. Şehir şebeke suyu
4. Ters ozmoz RO (Reverse osmosis)
5. Deiyonize su

Şehir şebeke suları orkideler için genel de uygun olmamasına karşın son zamanlar da üretilen hibrit türler musluk sularında ki tuzu tolere edebilecek türlerdir. Eğer musluk suyu kullanılacaksa bir kaç gün güneşte dinlendirilerek klorun uzaklaşması sağlanmalıdır. Şebeke suyuyla yapılan sulamalar da saksı harcı üzerin de beyaz renkli tortu oluşuyorsa yeni bir su kaynağı bulmakta fayda vardır.

Su kalitesi gübreleme işlemini yakından ilgilendirmektedir. Su kaliteniz düşükse yalnızca gübreleme dönemlerin de daha kaliteli sulama suyu kullanırsanız orkideleriniz tuz zararı görmeyecektir. Temiz su kaynaklarıyla zaman zaman yapılan sulama, fazla tuzları temizlemenize yardımcı olacaktır.

Tamamen iyonlarından arındırılmış sular yalnız başına kullanılmamalı şebeke suyu gibi başka bir suyla harmanlanarak kullanılmalıdır